Er zit een tijdbom onder onze maatschappij (vergeef me mijn
pessimisme) en niemand die er wat aan doet. De combinatie van een uitputtende
cost of living en een extreem conservatief werknemersbeleid dreigt ons allen meer te raken dan we allemaal willen beseffen.
Neem nu een gemiddeld jong gezin anno 2015. Het gemiddelde
inkomen van dit gezin zal ergens rond de 4000 a 4500 euro per maand zitten
(zelfs ruim geschat). Dit gezin zal, als ze alles zelf moeten bekostigen (en dat
is niet altijd het geval),voor een rijwoning in een grote stad, die tamelijk
energiezuinig en in relatief nieuwe staat is, zo’n 220k euro betalen (in Gent
of Leuven zal dat nog een pak meer zijn). Algauw zit je dan met een
maandelijkse aflossing van om en bij de 1000 euro. In het geval dat dit gezin
jonge kinderen heeft die naar de kinderopvang moeten kan je hier nog een
maandelijkse kost van 500 euro bijtellen. Deze laatste kosten zijn de afgelopen
jaren enorm toegenomen door de regulitis van de overheid die crecheuitbaters
dwingt om meer kosten te maken, die dan uiteindelijk aan de klant worden
doorgerekend. De energiefactuur is
indien je in een energiezuinige woning woont de afgelopen jaren niet
toegenomen. Helaas komt daar verandering in doordat de regering heeft beslist
om de btw op elektriciteit van 6 naar 21 procent te brengen. Reken bij dat hele
zootje de exploderende bedragen die je moet betalen voor verzekeringen en
andere aandoeningen (laat staan dat een van je kinderen serieuze zorg nodig
heeft) en je zal gauw merken dat je van je maandelijkse inkomen nauwelijks iets
opzij kan zetten, integendeel.
Als je dit verhaal aan de oudere generaties vertelt klinkt
het steeds in koor: dit was vroeger ook zo. Dat klopt, maar die generatie
heeft kunnen profiteren van de enorme accumulatie van financiële middelen in de
periode 1990-2008. Een periode waar het epicentrum van de wereldeconomie in de
VS en Europa lag. Waardoor je bijvoorbeeld met een gemiddeld diploma (genre
industrieel ingenieur) in een multinationale organisatie vrij makkelijk kon
doorgroeien tot een topmanagement functie. Helaas leven we nu in een andere
tijd en zal onze generatie hiervan niet kunnen profiteren (de meeste topmanagers zijn nu al Chinees). In combinatie met de enorme kost die de vergrijzing met
zich meebrengt en die ook op onze generatie afkomt hou ik enkel nog rekening met een
verder afkalven van onze welvaart (al is dat een relatief begrip natuurlijk en
kunnen we ook best wel met wat minder).
Kunnen we het tij nog keren?
Het is dus tijd dat we wat meer zuurstof geven aan onze jongeren
en jonge gezinnen want zij dragen op dit moment enorme lasten. Daarvoor zijn
er op zich wel oplossingen al vereisen die dat we sommige sociaal economische
dogma’s van ons afgooien.
Voorstellen?
a)
Wtf ancieniteit? Waarom zou een werknemer van 50
meer moeten verdienen dan een werknemer van 28 in dezelfde functie. Zeker in
ons huidige digitale tijdperk durf ik te betwijfelen dat een oudere werknemer
veel efficiënter werkt. Een betere spreiding van loon zou jonge gezinnen ook
wat meer ademruimte geven.
b)
Kinderbijslag. Net zoals hierboven zou een meer
evenredige spreiding van de kinderbijslag per kind (anders dan de huidige
exponentiële toename ervan bij elk geboren kind), een enorme meerwaarde kunnen
betekenen en tegelijk waarschijnlijk weinig impact hebben op het totale budget. Zeker als je kinderbijslag beperkt tot de periode waarin mensen de extra echt nodig hebben, zijnde de eerste levensjaren en de studieperiode.
c)
Het kan niet zijn dat sommige door de overheid
gefinancierde beroepen door een te sterke vakbondspositie (onderwijs,
spoorwegen) permanent een niet marktconform loon toegekend krijgen. Het is
gewoon fout dat een leraar die 20 uur per week dient te werken (en daarbij
zelfs tijd heeft voor een 2de voltijdse job) meer verdient dan een
verpleegster met zware uren en een fysiek en ook intellectueel zware job. Men
moet dringend in kaart brengen wat men als overheid terugkrijgt voor de
geïnvesteerde centen (een soort QALY voor beroepen).
d) Het overdreven nepotisme in de politiek moet eindelijk aan de kaak worden gesteld en aangepakt worden. Het zorgt voor een dieptepunt in het vertrouwen ten aanzien van deze belangrijke regulerende klasse in ons sociaal-economisch bestel. Op die manier geef je de politiek terug aan de mensen en krijgen politieke beslissingen een veel breder draagvlak. Of meer nog, kunnen we evolueren naar echte burgerdemocratie zoals bijvoorbeeld de G1000 van David Van Reybroeck?
d) Het overdreven nepotisme in de politiek moet eindelijk aan de kaak worden gesteld en aangepakt worden. Het zorgt voor een dieptepunt in het vertrouwen ten aanzien van deze belangrijke regulerende klasse in ons sociaal-economisch bestel. Op die manier geef je de politiek terug aan de mensen en krijgen politieke beslissingen een veel breder draagvlak. Of meer nog, kunnen we evolueren naar echte burgerdemocratie zoals bijvoorbeeld de G1000 van David Van Reybroeck?
e)
Ondernemerschap moet worden gestimuleerd in
strategisch gekozen sectoren zodat onze regio terug tot de top van de wereld
gaat horen. De afgelopen jaren heeft dit model vrij goed gewerkt in de digitale sector, maar het kan veel beter. Zeker in sectoren waar veel kapitaal nodig is
hinken we met onze conservatieve investeringscultuur ver achter. Het zijn net
die sectoren die jobs en dus zuurstof voor de economie opleveren (een bureautje
met 3 app-ontwikkelaars en een computer is dat niet). Hierdoor kunnen veel jonge mensen ook wat waarde creëren voor zichzelf en de maatschappij.
f)
We moeten slim investeren in groene energie. Het
klimaatprobleem zal nog meer dan we durven te denken de leefwereld van onze
kinderen bepalen. We zijn al veel te laat, maar als we onze beste
wetenschappers inschakelen om bijvoorbeeld een heel efficiënte batterij te
maken, of aan een manier om efficiënt energie uit onze zon te halen te laten werken. kunnen we misschien het tij
nog een klein beetje keren en bovendien heel wat uitgaven in energie besparen
(denk maar aan de miljarden die we moeten doorsluizen naar Russische
oligarchen, omdat we meer dan we beseffen van dergelijke maffiosi afhankelijk
zijn).
g) Piketty heeft er een carrière op gebouwd en ook Paul De Grauwe (knack 20-8-2014) is het erover eens. De ongelijkheid door geaccumuleerde rijkdom bij een klein deel van de wereldbevolking wordt hallucinant groot. Er zou een mechanisme moeten komen om dit bij te sturen. Dit kan door erfenisrechten omhoog te duwen (sommigen durven zelfs heel ver gaan - tot 100%); schenkingen aan nakomelingen te beperken tot enkele 100k euro of investeringen in vastgoed te beperken. Dit zou een positief effect kunnen hebben op puntje e), gezien men zal gedwongen worden te investeren in de economie en niet in luxe voor je kinderen.
g) Piketty heeft er een carrière op gebouwd en ook Paul De Grauwe (knack 20-8-2014) is het erover eens. De ongelijkheid door geaccumuleerde rijkdom bij een klein deel van de wereldbevolking wordt hallucinant groot. Er zou een mechanisme moeten komen om dit bij te sturen. Dit kan door erfenisrechten omhoog te duwen (sommigen durven zelfs heel ver gaan - tot 100%); schenkingen aan nakomelingen te beperken tot enkele 100k euro of investeringen in vastgoed te beperken. Dit zou een positief effect kunnen hebben op puntje e), gezien men zal gedwongen worden te investeren in de economie en niet in luxe voor je kinderen.
Aan de slag ermee!